Kể từ sau tháng Bảy năm 2020, Canada cho phép cha mẹ ruột và cha mẹ hợp pháp tại thời điểm làm khai sinh cho trẻ có quyền truyền lại quốc tịch cho con cái của họ, những đứa trẻ sinh ra ở nước ngoài mà có cha hoặc mẹ là người Canada thế hệ đầu tiên ở thời điểm đứa trẻ chào đời. Một khi quốc tịch Canada đã được chuyển giao, nó không thể được truyền lại lần nữa. Điều này có nghĩa là nếu Quý vị được sinh ra ở nước ngoài có cha/mẹ là người Canada, con của Quý vị sẽ không tự động có quốc tịch Canada nếu chúng cũng được sinh ra ở nước ngoài giống như Quý vị.

1. Trẻ em được sinh ra bên ngoài Canada

Theo quy định pháp luật Canada, cha mẹ có quyền truyền lại quốc tịch cho con bao gồm:

• cha mẹ đẻ (có quan hệ huyết thống với đứa trẻ)
• cha mẹ hợp pháp khi sinh (là người được ghi trong Giấy khai sinh hoặc Hồ sơ khai sinh gốc của trẻ mà không phải là cha mẹ đẻ). Cha mẹ nuôi hoặc người giám hộ không có quyền truyền lại quốc tịch cho trẻ.

Để có thể truyền lại quốc tịch cho con, ít nhất một (01) bên là cha hoặc mẹ phải mang quốc tịch trước khi đứa trẻ ra đời. Quốc tịch mà cha hoặc mẹ của đứa trẻ có được do:

• Cha/mẹ của em bé được sinh ra ở Canada, hoặc
• Cha/ mẹ là thường trú nhân sau đó được chính thức trở thành công dân Canada thông qua con đường nhập tịch trước khi đứa trẻ được sinh ra.

Do đó, để chắc chắn việc một đứa trẻ được sinh ra bên ngoài Canada được công nhận là công dân Canada, điều cần làm là cha mẹ nộp đơn xin Giấy chứng nhận Quốc tịch cho bản thân mình trước để truyền lại quốc tịch cho con, hoặc xin Giấy chứng nhận Quốc tịch trực tiếp cho chính đứa trẻ đó.

Cách thức nộp đơn xin Giấy chứng nhận quốc tịch cho cha mẹ hoặc cho trẻ được sinh ra bên ngoài Canada:

Lưu ý: người nộp đơn xin Giấy chứng nhận quốc tịch cho trẻ được sinh ra bên ngoài Canada phải là cha mẹ hợp pháp tại thời điểm đứa trẻ chào đời hoặc cha mẹ đẻ.

• Hình thức nộp đơn: trực tiếp
• Địa điểm nộp đơn: Văn phòng tiếp nhận Canada CPC qua đường bưu điện (tại Canada) hoặc tại đại sứ quán Canada, Cao ủy hoặc Văn phòng lãnh sự Canada (ngoài Canada)
• Các bước nộp đơn:

Bước 1: Chuẩn bị các giấy tờ hợp lệ để xác định danh tính người cha hoặc mẹ, bao gồm ít nhất 2 trong số các giấy tờ dưới đây, thể hiện tên, ngày sinh và được in ảnh của người nộp đơn:

• Giấy phép lái xe
• Thẻ định danh gắn ảnh (Photo card) 
• Hộ chiếu
• Thẻ bảo hiểm y tế
• Thẻ người cao tuổi
• Giấy thông hành 

Nếu người cha/mẹ là đương đơn sống bên ngoài Canada và không thể cung cấp các tài liệu xác định danh tính do chính phủ Canada cấp thì có thể cung cấp các tài liệu nhận dạng do Chính phủ nước ngoài cấp tương đương với các tài liệu Canada được liệt kê ở trên. Tài liệu không được chấp nhận để xác nhận danh tính: Giấy khai sinh, Số bảo hiểm xã hội (SIN), thẻ ngân hàng, thẻ tín dụng và giấy chứng nhận quốc tịch Canada trước đây.

Nếu cha mẹ nộp đơn thay mặt cho trẻ vị thành niên không có hai giấy tờ tùy thân hoặc không có giấy tờ tùy thân có ảnh, cần gửi thư giải thích kèm theo đơn đăng ký.

Lưu ý: Các tài liệu nếu được thể hiện bằng ngôn ngữ không phải tiếng Anh hoặc tiếng Pháp thì cần được dịch sang tiếng Anh và tiếng Pháp kèm với bản tuyên thệ của người phiên dịch được chứng nhận tại Canada hoặc của công chứng viên (nếu được tiến hành ở bên ngoài Canada). Người nộp đơn hoặc thành viên trong gia đình của người nộp đơn không được thực hiện bản dịch.

Bước 2: Hoàn thành đơn đăng ký

Tải xuống mẫu đơn đăng ký và in ra giấy, sau đó tiến hành điền đơn với các thông tin đầy đủ, chính xác và trung thực.

Mẫu đơn: CIT 0001

Trường hợp cha mẹ điền đơn này cho trẻ vị thành niên dưới 18 tuổi, tất cả các câu hỏi là về trẻ vị thành niên và cần trả lời như thể là trẻ vị thành niên.

Bước 3: Thanh toán phí đăng ký

Phí xử lý là $75 CAD cho mỗi người và phí không được hoàn lại sau khi quá trình xử lý đã bắt đầu.

• Tại Canada và Hoa Kỳ:  thanh toán  trực tuyến thông qua thẻ tín dụng và thẻ trả trước từ: Visa ®, MasterCard ®, American Express ®, JCB ®, UnionPay®
• Bên ngoài Canada và Hoa Kỳ: thanh toán trực tiếp cho Đại sứ quán, Cao ủy hoặc Lãnh sứ quán Canada nơi nộp hồ sơ.

Sau khi tiến hành thanh toán, cần in biên lai hoặc nhận biên lai (nếu thanh toán trực tiếp) và đính kèm bản sao biên lai vào đơn đăng ký đã hoàn chỉnh.

Bước 4: Gửi đơn đăng ký

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ giấy tờ và hoàn thành đơn đăng ký, Quý vị có thể tiến hành gửi hồ sơ hoàn chỉnh và biên lai thanh toán đến Văn phòng tiếp nhận Canada CPC (nếu ở Canada) hoặc Đại sứ quán, Cao ủy hoặc Lãnh sứ quán Canada (nếu ở bên ngoài Canada).

Thời gian xử lý: ít nhất là 17 tháng (đối với đơn ở ngoài Canada thì thời gian xử lý sẽ lâu hơn)

Kết quả trả về:

• Giấy chứng nhận quốc tịch: xác nhận cha mẹ là công dân Canada và có quyền truyền lại quốc tịch Canada cho đứa trẻ được sinh ra bên ngoài Canada hoặc xác nhận đứa trẻ là công dân Canada (nếu cha mẹ nộp đơn cho trẻ)
• Thư từ chối: cha mẹ không phải là công dân Canada và không có quyền truyền lại quốc tịch Canada cho đứa trẻ được sinh ra bên ngoài Canada hoặc xác nhận đứa trẻ không là công dân Canada (nếu cha mẹ nộp đơn cho trẻ)

2. Con nuôi được sinh ra bên ngoài Canada

Trong trường hợp cha mẹ người Canada đã nhận nuôi một đứa trẻ sinh ra bên ngoài Canada thì đứa trẻ đó:

• không mặc định  là công dân Canada
• cần thông qua quy trình nhập tịch để có thể trở thành công dân Canada và được cấp Giấy chứng nhận quốc tịch

Trình tự để một đứa trẻ được cha mẹ người Canada nhận nuôi ở bên ngoài Canada trở thành công dân Canada:

• Hoàn thành thủ tục nhận con nuôi quốc tế

Cha mẹ phải đáp ứng các yêu cầu nhận con nuôi của

• Tỉnh hoặc lãnh thổ của Canada nơi cha mẹ sống
• Cơ quan nhận con nuôi của quốc gia nơi đứa trẻ sinh sống

Hiện nay có một số quốc gia đình chỉ hoặc hạn chế việc nhận con nuôi quốc tế như Argentina, Lào, Iran,... Tuy nhiên, Việt Nam không có quy định cấm hay hạn chế nhận con nuôi quốc tế.

• Nộp đơn xin nhập tịch cho con nuôi

Yêu cầu đối với đứa trẻ được nhận nuôi: không phải là công dân Canada và có ít nhất cha hoặc mẹ nuôi là công dân Canada đáp ứng yêu cầu của Đạo luật Quốc tịch.

Yêu cầu đối với việc nhận con nuôi: việc nhận con nuôi phải đáp ứng các yêu cầu chung vì lợi ích của trẻ; tạo ra một mối quan hệ thực sự của cha mẹ và con cái; tuân theo pháp luật của nơi đã nhận con nuôi và pháp luật của nước nơi cư trú của cha mẹ nuôi; không được thực hiện chủ yếu với mục đích đạt được địa vị hoặc đặc quyền liên quan đến nhập cư hoặc quyền công dân; tuân theo yêu cầu pháp lý đối với việc nhận con nuôi quốc tế.

Quy trình nộp đơn xin nhập quốc tịch cho con nuôi

Bước 1: Xác nhận quốc tịch Canada của cha mẹ nuôi

Các mẫu đơn và tài liệu cần hoàn thành tuân theo Mẫu CIT 0484E trong đó có:

• Đơn xác nhận quốc tịch Canada của cha mẹ nuôi (Mẫu CIT 0010)
• 01 Giấy tờ xác nhận danh tính Canada của cha mẹ nuôi (bằng lái xe, thẻ minh chứng đã đến tuổi trưởng thành, hộ chiếu, thẻ trạng thái, thẻ bảo hiểm y tế, thẻ công dân cao cấp, giấy thông hành)
• Biên lai nộp phí

Bước 2: Nộp đơn xin nhập quốc tịch của đứa trẻ được nhận nuôi

Các mẫu đơn và tài liệu cần hoàn thành tuân theo Mẫu CIT 0485E trong đó có Đơn của người được nhận làm con nuôi (Mẫu CIT 0012)

Lưu ý: Các tài liệu nếu được thể hiện bằng ngôn ngữ không phải tiếng Anh hoặc tiếng Pháp thì cần được dịch sang tiếng Anh và tiếng Pháp kèm với bản tuyên thệ của người phiên dịch được chứng nhận tại Canada hoặc của công chứng viên (nếu được tiến hành ở bên ngoài Canada). Người nộp đơn hoặc thành viên trong gia đình của người nộp đơn không được thực hiện bản dịch.

Chi phí đăng ký: phụ thuộc vào độ tuổi và có thể bao gồm: phí xử lý, quyền của lệ phí công dân

• Thanh toán trực tuyến thông qua thẻ tín dụng và thẻ trả trước từ: Visa ®, MasterCard ®, American Express ®, JCB ®, UnionPay®Z
• Sau khi tiến hành thanh toán, cần in biên lai hoặc nhận biên lai (nếu thanh toán trực tiếp) và đính kèm bản sao biên lai vào đơn đăng ký đã hoàn chỉnh.

Địa điểm nộp đơn: Trung tâm xử lý hồ sơ về Quốc tịch và Nhập cư Canada

Kết quả trả về: Cha mẹ nuôi được xác nhận là công dân Canada. Đứa trẻ được nhận làm con nuôi sẽ được cấp quyền công dân và nhận được Giấy chứng nhận quốc tịch Canada.